Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, sức mạnh của ảnh đã trở thành một phần không thể tách rời trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Tuy nhiên, trước khi máy ảnh kỹ thuật số trở nên phổ biến, sự hiểu biết về cách ảnh được tạo ra thông qua thấu kính hội tụ đã là một phần quan trọng của nghệ thuật và khoa học.
Đặc điểm của hình ảnh được tạo ra bởi thấu kính hội tụ là như sau
– Khi một vật được đặt ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính, hình ảnh thật sẽ xuất hiện ở phía ngược lại với vị trí của vật. Khi vật được đặt rất xa so với thấu kính, hình ảnh thật sẽ xuất hiện ở một vị trí cách thấu kính khoảng bằng với tiêu cự của nó.
– Khi vật được đặt trong khoảng tiêu cự của thấu kính, hình ảnh ảo sẽ được tạo ra và lớn hơn so với vật ban đầu, cùng với hướng giống như vật.
Chú ý rằng, mặc dù hình ảnh ảo không thể hiện trên màn hình, chúng vẫn có thể nhìn thấy được bằng mắt khi mắt được đặt ở phía sau thấu kính để nhận chùm tia ló.
– Hình ảnh thật có thể dễ dàng nhìn thấy trên màn hình hoặc qua mắt người khi mắt được đặt ở sau điểm hội tụ của chùm tia ló.
Dựng ảnh của một vật được tạo bởi thấu kính hội tụ
Dựng ảnh của một điểm sáng được tạo ra bởi thấu kính hội tụ
– Bắt đầu từ điểm sáng S, vẽ hai tia (hai trong số ba tia đặc biệt) đi vào thấu kính, sau đó vẽ thêm hai tia ló đi ra khỏi thấu kính.
– Nếu hai tia ló đó giao nhau thực sự, thì điểm giao của chúng sẽ là vị trí của ảnh thật S’. Trong trường hợp hai tia ló không giao nhau thực sự, nhưng có đường dài của chúng giao nhau, thì điểm giao đó sẽ là vị trí của ảnh ảo S’ của điểm sáng S thông qua thấu kính.
Dựng ảnh của vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ
Để tạo ra hình ảnh A’B’ của vật sáng AB thông qua thấu kính hội tụ (trong đó AB vuông góc với trục chính của thấu kính và A nằm trên trục chính), ta chỉ cần dựng ảnh B’ của điểm B bằng hai trong ba tia sáng đặc biệt. Sau đó, từ điểm B’, vẽ một tia vuông góc với trục chính để tìm được vị trí của ảnh A’ của điểm A.
Lưu ý: Trong quá trình dựng ảnh, hãy sử dụng nét đứt để vẽ đường kéo dài của tia sáng và ảnh ảo.
Cách xác định vị trí của ảnh, của vật và cách xác định tiêu cự
Để xác định vị trí của ảnh khi biết vị trí của vật và tiêu cự, hoặc để xác định vị trí của vật khi biết vị trí của ảnh và tiêu cự, cũng như để xác định tiêu cự khi biết vị trí của ảnh và vị trí của vật, chúng ta có hai phương pháp sau:
– Phương pháp 1: Sử dụng phương pháp dựng ảnh của vật như đã trình bày trước đó. Sau đó, áp dụng tính chất của các tam giác đồng dạng để suy ra giá trị cần xác định.
– Phương pháp 2: Áp dụng các công thức đã được phát triển để xác định:
Trong đó: Vật là vật thật.
f là tiêu cự của thấu kính – Là khoảng cách tính từ tiêu điểm tới quang tâm.
d là khoảng cách tính từ vị trí của vật tới thấu kính.
d’ là khoảng cách tính từ vị trí của ảnh tới thấu kính (khi ảnh thật thì d’ > 0 và khi ảnh ảo thì d’ < 0).
Cách tính chiều cao của ảnh
Cách 1: Áp dụng tính chất của tam giác đồng dạng.
Cách 2: Áp dụng công thức:
Trong đó: h và h’ lần lượt là độ cao của vật và của ảnh (khi ảnh thật thì h’ > 0 và khi ảnh ảo thì h’ < 0).
Như vậy, thấu kính hội tụ không chỉ là một phần của quá trình tạo ra những bức ảnh đẹp mắt, mà còn là một phần của sự hiểu biết sâu rộng về cách mà chúng ta tương tác với thế giới xung quanh thông qua hình ảnh. Với sự phát triển không ngừng, chúng ta có thể kỳ vọng thấy thêm nhiều sáng tạo mới và ứng dụng tiềm năng của công nghệ này trong tương lai.
