Tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lý của dòng điện - Vật lý 7

Bạn đang tìm hiểu về những tác động kỳ diệu của dòng điện? Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá chi tiết về tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lý của dòng điện. Từ việc tạo ra các thiết bị điện tử thông minh đến các ứng dụng trong y học, dòng điện đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện đại. Hãy cùng vatly.edu.vn đi sâu vào thế giới hấp dẫn của điện học!

Tác dụng từ của dòng điện

Khi dòng điện chạy qua một cuộn dây dẫn được quấn quanh lõi sắt non, cuộn dây sẽ có khả năng:

• Làm quay kim của nam châm đặt gần đó.
• Hút các vật bằng sắt hoặc thép như một nam châm thực sự.

Như vậy, khi có dòng điện chạy qua, cuộn dây với lõi sắt non trở thành một nam châm và được gọi là nam châm điện. Đây là biểu hiện của tác dụng từ của dòng điện.

Ứng dụng: Tác dụng từ của dòng điện được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và công nghiệp như việc chế tạo nam châm điện, chuông điện, cần cẩu điện, rơ le điện và nhiều thiết bị khác.

Tác dụng hóa học của dòng điện

Khi dòng điện chạy qua dung dịch muối đồng, nó có thể làm tách các ion đồng ra khỏi dung dịch và tạo thành một lớp đồng bám lên bề mặt của thỏi than được nối với cực âm của nguồn điện. Hiện tượng này chính là tác dụng hóa học của dòng điện.

Ứng dụng:
Trong thực tế, tác dụng hóa học của dòng điện được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp, chẳng hạn như:

• Công nghệ đúc điện: Sử dụng dòng điện để tách và đúc các kim loại.
• Mạ điện: Mạ vàng, mạ bạc, mạ đồng để tạo lớp phủ kim loại lên các bề mặt.
• Tinh luyện kim loại: Tinh chế và loại bỏ tạp chất trong quá trình sản xuất kim loại.
• Nạp điện cho ắc quy: Tác dụng hóa học giúp nạp và tái sử dụng ắc quy trong nhiều thiết bị điện tử.

Tác dụng sinh lý của dòng điện

Khi dòng điện đi qua cơ thể con người hoặc động vật, nó có thể gây ra nhiều hiện tượng nguy hiểm như co giật, ngừng tim, ngạt thở, rối loạn hệ thần kinh, thậm chí dẫn đến tử vong. Hiện tượng này được gọi là tác dụng sinh lý của dòng điện.

Lưu ý quan trọng: Dòng điện tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng, do đó, cần đặc biệt cẩn thận khi tiếp xúc với các thiết bị điện, nhất là điện lưới trong gia đình.

Mặc dù nguy hiểm, nhưng trong y học, dòng điện vẫn được sử dụng trong một số phương pháp điều trị bệnh.

Ví dụ:

• Máy kích tim: Khi tim ngừng đập, người ta có thể dùng sốc điện để kích thích tim hoạt động trở lại, cố gắng duy trì sự sống cho bệnh nhân.
• Máy châm cứu điện: Được sử dụng để điều trị một số bệnh như tai biến mạch máu não, đau đầu, đau lưng, thoái hóa khớp, và các bệnh liên quan đến thần kinh hoặc cơ bắp.

Ngoài tác dụng sinh lý, dòng điện còn có tác dụng cơ học. Khi dòng điện đi qua động cơ, nó có thể làm quay động cơ. Tác dụng này được ứng dụng rộng rãi trong các thiết bị điện quen thuộc trong đời sống như quạt điện, máy bơm nước, máy xay sinh tố…

Câu hỏi trắc nghiệm 

Câu 1: Tác dụng nào sau đây không phải là tác dụng của dòng điện?

A. Tác dụng nhiệt

B. Tác dụng phát sáng

C. Tác dụng từ

D. Tác dụng kết dính

Đáp án: D

Câu 2: Dòng điện có tác dụng hóa học vì nó có thể:

A. Làm quay kim nam châm.

B. Làm nóng dây dẫn.

C. Làm đèn sợi đốt sáng.

D. Tách các chất ra khỏi dung dịch.

Đáp án: D

Câu 3: Ứng dụng nào sau đây không liên quan đến tác dụng từ của dòng điện?

A. Nam châm điện

B. Chuông điện

C. Mô tơ điện

D. Bóng đèn sợi đốt

Đáp án: D

Câu 4: Tác dụng sinh lí của dòng điện có thể gây ra hậu quả gì cho cơ thể người?

A. Làm cơ thể nóng lên

B. Gây co giật, tim ngừng đập

C. Làm cơ thể nhẹ nhàng

D. Không gây ra hậu quả gì

Đáp án: B

Câu 5: Khi dòng điện chạy qua dung dịch muối đồng, hiện tượng gì xảy ra?

A. Không có hiện tượng gì xảy ra

B. Đồng bị bám vào cực dương

C. Đồng bị bám vào cực âm

D. Dung dịch muối đồng bị bay hơi

Đáp án: C

Câu 6: Thiết bị nào sau đây ứng dụng tác dụng hóa học của dòng điện?

A. Quạt điện

B. Bình ắc quy

C. Bàn là

D. Nồi cơm điện

Đáp án: B

Câu 7: Vì sao khi chạm vào dây điện trần, ta thường bị giật?

A. Vì dây điện quá nóng

B. Vì dòng điện có tác dụng nhiệt

C. Vì dòng điện có tác dụng sinh lí

D. Vì dây điện có vỏ cách điện

Đáp án: C

Câu 8: Nam châm điện hoạt động dựa trên tác dụng nào của dòng điện?

A. Tác dụng nhiệt

B. Tác dụng hóa học

C. Tác dụng từ

D. Tác dụng phát sáng  

Đáp án: C

Câu 9: Để đảm bảo an toàn khi sử dụng điện, chúng ta cần:

A. Tự sửa chữa các thiết bị điện khi hỏng

B. Chạm tay vào các ổ cắm điện

C. Sử dụng các thiết bị điện đã cũ hỏng

D. Tuân thủ các quy định an toàn điện

Đáp án: D

Câu 10: Tác dụng nào của dòng điện được ứng dụng trong quá trình mạ điện?

A. Tác dụng nhiệt

B. Tác dụng hóa học

C. Tác dụng từ

D. Tác dụng sinh lí

Đáp án: B

Qua bài viết này bạn đã hiểu về ba tác dụng cơ bản của dòng điện: tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lý. Hiểu rõ các tác dụng này sẽ giúp bạn giải thích nhiều hiện tượng xung quanh và khám phá thêm nhiều ứng dụng thú vị của điện năng. Hãy tiếp tục theo dõi các bài viết tiếp theo để khám phá thêm nhiều kiến thức bổ ích về vật lý!