Lý thuyết sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện - Vật lý lớp 9

Sự nhiễm từ của sắt, thép là một hiện tượng vật lý thú vị và có ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống. Hiểu rõ về quá trình này giúp chúng ta khám phá nguyên lý hoạt động của nam châm điện là một thiết bị điện từ quan trọng. Bài viết trên vatly.edu.vn sẽ đưa bạn đi sâu vào thế giới của từ tính, giải thích chi tiết về sự nhiễm từ và vai trò của nam châm điện trong các thiết bị điện tử hiện đại.

Sự nhiễm từ của sắt, thép

– Lõi sắt hoặc thép có thể làm tăng đáng kể từ trường của cuộn dây khi có dòng điện chạy qua.

– Khi ngắt nguồn điện, lõi thép vẫn giữ được từ tính, trong khi đó, lõi sắt non lại mất hết khả năng từ tính.

– Khi công tắc được tắt, cuộn dây có lõi sắt non sẽ không thể hút các kẹp giấy, trong khi cuộn dây có lõi thép vẫn có thể hút được chúng. Điều này là do lõi sắt hoặc lõi thép trong cuộn dây tăng cường tác dụng từ trường vì khi đặt trong từ trường, chúng bị nhiễm từ và trở thành một nam châm.

– Không chỉ sắt và thép, mà các vật liệu từ khác như niken, côban,… khi đặt trong từ trường cũng bị nhiễm từ tương tự.

Nam châm điện

• Nam châm điện được tạo ra dựa trên tính chất nhiễm từ của sắt. Cấu tạo của nam châm điện bao gồm một cuộn dây dẫn quấn quanh một lõi sắt non.
• Để tăng lực từ của nam châm điện, người ta có thể tăng cường độ dòng điện chạy qua cuộn dây hoặc tăng số vòng dây quấn quanh lõi sắt. Cả hai cách này đều giúp tăng khả năng hút và tác động của nam châm điện lên các vật thể khác.

Câu hỏi trắc nghiệm về sự nhiễm từ của sắt, thép

Câu 1. Khi đặt một vật bằng sắt vào trong từ trường thì vật đó sẽ:

A. Mất hết tính từ.

B. Bị nhiễm từ và trở thành một nam châm.

C. Không bị ảnh hưởng.

D. Chỉ bị hút bởi cực Bắc của nam châm.

Đáp án:B. Bị nhiễm từ và trở thành một nam châm.

Câu 2.Lõi sắt trong ống dây có tác dụng:

A. Làm giảm từ tính của ống dây.

B. Làm tăng từ tính của ống dây.

C. Không làm thay đổi từ tính của ống dây.

D. Làm cho ống dây mất hết từ tính.

Đáp án:B. Làm tăng từ tính của ống dây.

Câu 3.Khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây có lõi sắt thì:

A. Lõi sắt bị nhiễm từ vĩnh cửu.

B. Lõi sắt mất hết từ tính.

C. Lõi sắt chỉ giữ lại một phần từ tính.

D. Từ tính của lõi sắt tăng lên.

Đáp án:B. Lõi sắt mất hết từ tính.

Câu 4.Vật liệu nào sau đây không bị nhiễm từ?

A. Sắt.

B. Thép.

C. Nhôm.

D. Niken.

Đáp án:C. Nhôm.

Câu 5.Nam châm điện hoạt động dựa trên nguyên tắc:

A. Sự nhiễm từ của sắt.

B. Sự hút của các vật cùng loại.

C. Sự đẩy của các vật khác loại.

D. Sự tồn tại của các đường sức từ.

Đáp án:A. Sự nhiễm từ của sắt.

Câu 6.Để làm giảm từ tính của một thanh nam châm, ta có thể:

A. Hơ nóng thanh nam châm.

B. Để thanh nam châm trong tủ lạnh.

C. Đặt thanh nam châm vào trong lòng một ống dây có dòng điện chạy qua.

D. Cả A và C đều đúng.

Đáp án:D. Cả A và C đều đúng.

Câu 7.Ứng dụng nào sau đây không liên quan đến hiện tượng nhiễm từ?

A. Nam châm điện trong chuông điện.

B. Kim nam châm trong la bàn.

C. Rơle điện từ.

D. Bóng đèn sợi đốt.

Đáp án:D. Bóng đèn sợi đốt.

Câu 8.Khi so sánh nam châm vĩnh cửu và nam châm điện, nhận xét nào sau đây là đúng?

A. Nam châm vĩnh cửu có từ tính mạnh hơn nam châm điện.

B. Nam châm điện có từ tính mạnh hơn nam châm vĩnh cửu.

C. Từ tính của nam châm điện có thể điều chỉnh được.

D. Cả A và B đều đúng.

Đáp án:C. Từ tính của nam châm điện có thể điều chỉnh được.

Câu 9. Khi gõ nhẹ vào một thanh sắt đã bị nhiễm từ, thì:

A. Từ tính của thanh sắt tăng lên.

B. Từ tính của thanh sắt giảm đi.

C. Từ tính của thanh sắt không đổi.

D. Thanh sắt mất hết từ tính.

Đáp án:B. Từ tính của thanh sắt giảm đi.

Câu 10.Nam châm điện được ứng dụng rộng rãi trong:

A. Động cơ điện.

B. Rơle điện từ.

C. Chuông điện.

D. Cả A, B, C đều đúng.

Đáp án:D. Cả A, B, C đều đúng.

Sự nhiễm từ của sắt, thép và nguyên lý hoạt động của nam châm điện là những kiến thức cơ bản nhưng vô cùng quan trọng trong lĩnh vực vật lý. Việc nắm vững những kiến thức này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh mà còn mở ra những ứng dụng tiềm năng trong công nghệ tương lai. Hãy tiếp tục khám phá và tìm hiểu để khám phá thêm nhiều điều thú vị về từ tính.

---

---