Vật lý 7 bài 21: Sơ đồ mạch điện, chiều dòng điện

Chào mừng bạn đến với yeuvatly.edu.vn – nguồn tài liệu uy tín và chất lượng về vật lý. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá sơ đồ mạch điện và chiều dòng điện, hai khái niệm cơ bản nhưng vô cùng quan trọng trong vật lý điện học.

Hiểu rõ về cách vẽ và đọc sơ đồ mạch điện, cùng với quy ước chiều dòng điện, sẽ giúp bạn nắm vững kiến thức cần thiết để ứng dụng trong học tập và thực tiễn. Hãy cùng bắt đầu hành trình khám phá những kiến thức thú vị này ngay bây giờ!

Tóm tắt lý thuyết

Sơ đồ mạch điện

• Sơ đồ mạch điện: Hình 1.1 minh họa một sơ đồ mạch điện đơn giản gồm một bóng đèn, một pin và các dây nối. Mũi tên chỉ ra chiều chuyển động của các electron. Nếu chúng ta vẽ mạch điện với tất cả các thiết bị điện giống như trong thực tế thì sẽ rất phức tạp và tốn thời gian.
• Kí hiệu mạch điện: Để đơn giản hóa việc mô tả và lắp ráp mạch điện, người ta sử dụng các kí hiệu để biểu thị các bộ phận khác nhau trong mạch điện. Điều này giúp dễ dàng hơn trong việc vẽ và hiểu sơ đồ mạch điện.
• Bảng kí hiệu: Một số bộ phận trong mạch điện và các kí hiệu tương ứng được biểu diễn trong bảng sau:

Chiều dòng điện

Quy ước chiều dòng điện: Chiều dòng điện được quy ước là đi từ cực dương của nguồn điện, qua vật dẫn, và trở về cực âm. Hình vẽ 1.2: Minh họa một mạch điện gồm một bóng đèn, một nguồn điện, và một công tắc, với mũi tên chỉ chiều của dòng điện.

Lưu ý:

• Chiều chuyển động của các electron ngược với chiều dòng điện theo quy ước.
• Dòng điện được cung cấp bởi pin và ắc quy có chiều không thay đổi, gọi là dòng điện một chiều.
• Dòng điện chạy trong mạch điện gia đình là dòng điện xoay chiều. Trong dòng điện xoay chiều, mỗi lỗ của ổ điện lần lượt là cực dương và cực âm, thay đổi luân phiên.

Mắc nối tiếp và mắc song song:

• Các vật tiêu thụ điện được nối tiếp với nhau tạo thành một dãy liên tiếp, được gọi là mắc nối tiếp (hình 1.3).
• Nếu các điểm đầu và các điểm cuối của các vật tiêu thụ điện được nối với nhau tạo thành nhiều nhánh, ta gọi là mắc song song (hình 1.4).

Phương pháp xác định chiều dòng điện

• Xác định chiều dòng điện: Theo quy ước, chiều dòng điện là chiều đi từ cực dương của nguồn điện, qua dây dẫn và các thiết bị điện, và trở về cực âm của nguồn điện.
• Xác định chiều chuyển động của electron: Để xác định chiều chuyển động của các electron trong kim loại, ta dựa vào chiều dòng điện. Chiều chuyển động của các electron luôn ngược lại với chiều dòng điện theo quy ước.

Bài tập ứng dụng về sơ đồ mạch điện, chiều dòng điện (Vật lý 7)

Câu 1: Chiều dòng điện được quy ước là chiều:

A. Từ cực dương qua dây dẫn và dụng cụ điện tới cực âm của nguồn.

B. Từ cực âm qua dây dẫn và dụng cụ điện tới cực dương của nguồn.

C. Ngẫu nhiên, không có quy ước nhất định.

D. Theo chiều kim đồng hồ.

Đáp án: A. 

Câu 2: Chiều quy ước của dòng điện ngược chiều với chiều dịch chuyển có hướng của các điện tích nào trong dây dẫn kim loại?

A. Electron tự do.

B. Ion dương.

C. Ion âm.

D. Cả A, B và C.

Đáp án: A.

Câu 3: Trong mạch điện, chiều dòng điện và chiều dịch chuyển của các electron tự do liên quan gì với nhau?

A. Trùng khớp hoàn toàn.

B. Ngược chiều nhau.

C. Vuông góc với nhau.

D. Không liên quan gì đến nhau.

Đáp án: B.

Câu 4: Trong trường hợp nào sau đây, dòng điện sẽ không chạy qua bóng đèn?

A. Khi công tắc đóng.

B. Khi cầu chì bị đứt.

C. Khi nguồn điện bị ngắt.

D. Khi dây dẫn bị hở.

Đáp án: B, C, D

Câu 5: Phát biểu nào sau đây là sai về chiều dòng điện trong mạch điện?

A. Dòng điện luôn chạy từ cực dương sang cực âm của nguồn điện.

B. Dòng điện có thể chạy theo nhiều hướng khác nhau trong mạch điện.

C. Chiều dòng điện được quy ước từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.

D. Dòng điện chỉ chạy trong kim loại.

Đáp án: B.

Đáp án: D.

Câu 6: Mũi tên trong sơ đồ mạch điện được sử dụng để biểu thị điều gì?

A. Chiều dòng điện.

B. Cường độ dòng điện.

C. Hiệu điện thế.

D. Điện trở.

Đáp án: A.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn chi tiết và dễ hiểu về sơ đồ mạch điện và chiều dòng điện. Việc nắm vững những kiến thức cơ bản này sẽ là nền tảng vững chắc cho bạn trong việc học tập và áp dụng vào thực tế.

Đừng quên ghé thăm yeuvatly.edu.vn thường xuyên để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích và mở rộng hiểu biết của mình. Cảm ơn bạn đã theo dõi và chúc bạn thành công trong hành trình chinh phục thế giới vật lý!